نسیم فرهنگ از «چل‌پسین» بر زنان و کودکان گراش می‌وزد

هفت‌برکه – گریشنا: «چل‌پسین» نام بامسمایی است که نرگس اسدی لاری برای مجموعه‌ی فرهنگی و گردشگری‌اش در گراش انتخاب کرده است. او با خرید خانه‌ی رسولی‌نژاد در بافت قدیم گراش، قصد دارد آن را به الگویی برای فعالیت زنان و کودکان تبدیل کند. بعد از شنیدن خبر مرمت خانه سعادت (خبر در گریشنا)، این دومین خبر خوشی است که در روزهای اخیر، دوست‌داران میراث فرهنگی و گردشگری در گراش می‌شوند. نرگس اسدی نیز قصد دارد یک اقامت‌گاه بوم‌گردی در طبقه‌ی دوم این خانه راه‌اندازی کند، و طبقه‌ی اول آن را به برنامه‌های فرهنگی به‌خصوص برای کودکان و زنان اختصاص دهد.

اولین سرمایه‌گذار فرهنگی زن

نرگس اسدی در گفتگو با هفت‌برکه می‌گوید این ایده‌ را از مدت‌ها پیش در ذهن داشته و به دنبال پیدا کردن خانه‌ی مناسبی بوده است؛ تا این که حدود یک ماه پیش خانه‌ی رسولی‌نژاد را در محله‌ی پاقلعه، نزدیک به پیر مکرم، خریداری می‌کند و اکنون دو هفته‌ای است که مرمت آن را شروع کرده است. اسدی تمام این کارها را با هزینه‌ی شخصی انجام می‌دهد. بدین ترتیب، این دختر جوان سی‌ساله، عنوان دومین سرمایه‌گذار خصوصی و اولین سرمایه‌گذار زن برای مرمت یک خانه قدیمی را کسب می‌کند.

او در مورد طرح‌های اصلی‌اش برای این خانه‌ی دوطبقه می‌گوید: «در طبقه‌ی اول، چند اتاق را برای کودکان در نظر گرفته‌ام، از جمله برای موزه کودک، اتاق بازی کودکان، و اتاق مادر و کودک. یک گالری هنری و یک محل برای استراحت به نام لمکده نیز در طبقه اول خواهیم داشت. در نظر دارم یک فروشگاه محصولات بومی که برای آنها برندسازی خواهیم کرد هم راه‌اندازی کنم. چند تا از اتاق‌ها و فضای تالار و حیاط نیز به کافه-رستوران اختصاص خواهد داشت. اتاق‌های طبقه‌ی دوم هم به عنوان اقامتگاه بوم‌گردی به صورت بومی و سنتی پرداخته می‌شود.»

او در مورد زمان افتتاح این مجموعه نیز می‌گوید: «قصد دارم همه‌ی مجموعه را با هم افتتاح کنم. برای همین باید تابع کار ساختمانی باشم. قول داده‌اند تا چند ماه دیگر کار تمام می‌شود. سعی می‌کنیم تا بعد از محرم و صفر، این خانه افتتاح را کنیم.»

محلی برای زنان، کودکان و گردشگران

نرگس اسدی فوق لیسانس ادبیات کودک از دانشگاه ردینگ انگلستان را دارد و سال‌هاست که در زمینه‌ی مورد علاقه‌اش فعالیت می‌کند. عضویت در انجمن شاعران و نویسندگان گراش، و برگزاری دو برنامه با همکاری میراث فرهنگی، موسسه‌ی هفت‌برکه و هنرمندان مستقل گراش در خلال برنامه‌های نوروزی انجمن ایکوموس، یعنی «کائت شو» در برنامه خونه کدیم ۲ در خانه سعادت در نوروز ۱۳۹۵ و «لالایی گراشی» در خونه کدیم ۳ در خانه شهیدان عظیمی در نوروز ۱۳۹۶، از جمله این فعالیت‌هاست. او در مورد این فعالیت‌ها و ادامه‌ی آنها می‌گوید: «من ایده‌های زیادی به‌خصوص در زمینه‌ی کودک داشته‌ام و دارم. ولی در گراش ارگان‌های معدودی در این زمینه کار می‌کنند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مهم‌ترین آنهاست، که وقتی برای همکاری با مدیر سابق آنجا تماس گرفتم و ایده‌هایم را با آنها مطرح کردم، گفتند فقط می‌توانیم اجازه بدهیم که طرح را زیر نظر خود ما اجرا کنید. من این شیوه کار را دوست نداشتم و می‌خواستم استقلال بیشتری برای اجرای طرح‌هایم داشته باشم، چون برای من، تخصصی و حرفه‌ای بودن کار مهم است.»

یکی از کلیدواژه‌های صحبت اسدی، استقلال است: «کمتر کسی در گراش به این گروه سنی اهمیت می‌دهد، و جاهایی هم که در این زمینه کار می‌کنند، بُعد اقتصادی و یا فرهنگی آن را در نظر دارند. اما برای من بُعد آموزشی طرح‌های مهم‌تر است. این می‌طلبید که من نهادی مستقل داشته باشم تا بتوانم در صورت لزوم با ارگان‌های دیگر همکاری کنم.»

امیدواری یک فعال اجتماعی زن

نرگس اسدی از تمام این کارها یک قصد اجتماعی و فرهنگی بزرگ‌تر هم دارد: نشان دادن قابلیت‌ها و حضور اجتماعی زنان در جامعه. او سختی‌های این کار را می‌داند، همانطور که در این حکایت کوتاه نشانش می‌دهد: «در چند اخطاریه‌ای که از شهرداری برای من آمده است، من را با لفظ «جناب آقای اسدی لاری» خطاب کرده‌اند، و حتی عنوان «سرکار خانم» در بالای نامه‌ها وجود ندارد. این نشان می‌دهد چقدر برای این ادارات سخت است که قبول کنند یک زن هم می‌تواند این کارها را انجام دهد.»

اما او مصمم است تغییر ایجاد کند: «می‌خواهم به زنان شهرم نشان دهم که باید اعتماد به نفس داشته باشند. درست است که من حمایت مالی خانواده‌ام را برای این کارها داشته‌ام، ولی نکته‌ی اصلی‌تر تصمیم و اراده‌ای است که زن‌های گراش باید داشته باشند. مهم‌ترین امر برای من، فعال شدن زنان و کودکان در گراش است. زن‌ها باید مشارکت اجتماعی بالاتری در شهر داشته باشند، اما فضای مناسبی برای این کار پیدا نمی‌کنند. این فرهنگ باید آرام‌آرام جا بیفتد.»

و مهم‌ترین نکته این که او امیدوار است: «زنان گراشی پیام‌هایی زیادی برای من ارسال میکنند که منتظریم این مرکز راه‌اندازی شود. این پیام‌ها من را بیشتر امیدوار می‌کند.»

دو طبقه برای فرهنگ و گردشگری

خانه رسولی‌نژاد که قدمتی تقریبا پنجاه‌ساله دارد، یک خانه دوطبقه با معماری حیاط مرکزی است. مالک قبلی این خانه، محمد رسولی‌نژاد فرزند عبدالرسول، ساکن شیراز است. نرگس اسدی درباره‌ی خصوصیات کاربردی این خانه که او را به خریدش تشویق کرده، می‌گوید: «این خانه بادگیر سالمی دارد، که فکر می‌کنم از معدود بادگیرهای باقی‌مانده در گراش باشد و جذابیت خاصی به آن می‌دهد. وجود یک سابات در کنار خانه نیز خصوصیت منحصربه‌فردی است، و دو تا از اتاق‌های طبقه دوم این خانه بر روی این سابات قرار دارد.» در نتیجه، با این که خانه رسولی‌نژاد از لحاظ معماری و نما بسیار ساده است، خصوصیات مثبت زیادی برای جلب توجه اسدی داشته است: اتاق‌های زیاد، فضای حیاط و تالارها، و محکم بودن سازه.

علاوه بر این‌ها، قرار گرفتن این خانه در بافت قدیم و شکل کوچه‌های اطراف نیز برای اسدی مهم است: «کوچه‌ها حالتی پلکانی دارند که اگر در طرح‌های شهرسازی مورد توجه قرار بگیرند و شهرداری ترتیبی اتخاذ کند که سابات هم خراب نشود، می‌توان فضای بسیار جذابی ایجاد کرد.»

اسدی این خانه را یک ماه پیش خریداری، و از دو هفته پیش کار مرمت آن را شروع کرده است. نقشه‌برداری از خانه را مهندس ابراهیم اسدی انجام داده، و کار مرمت آن به یک استادکار از جهرم سپرده شده است. چون این مجموعه در یک ملک شخصی‌ راه‌اندازی می‌شود، اسدی حق انتخاب معمار و شیوه‌ی مرمت را نیز یک انتخاب شخصی می‌داند: «این خانه از لحاظ معماری ساده است و ثبت هم نشده است. قصد داشتم یک مرمت ساده انجام بدهیم تا کاربری‌های مدنظر را پیدا کند. برای همین، از کمک استادکاری که ۴۰ سال سابقه کار دارد، کمک گرفتیم. اما وقتی مرحله‌ی تخریب اولیه برای ترمیم را شروع کردیم، متوجه شدم که خیلی بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کردم کار دارد. مثلا در پلان خانه تغییراتی ایجاد شده است؛ خیلی از طاق‌ها را پوشانده‌اند؛ لوله‌کشی آب روکار دارد؛ و لوله‌کشی گاز ندارد.»

او در جواب به این سوال که آیا به فکر اجاره یک خانه به جای خرید آن بوده یا نه، به همان کلیدواژه استقلال برمی‌گردد: «من قبل از این خانه، خیلی خانه‌های دیگر را هم دیدم. یا نمی‌فروختند و یا گران می‌فروختند و من باید اجاره می‌کردم. اما اجاره کردن یک خانه با طرح‌های من سازگار نبود و احساس امنیت و استقلال را به من نمی‌داد.»

انتظارات یک سرمایه‌گذار فرهنگی

نرگس اسدی می‌گوید تمام هزینه‌های خرید خانه و مرمت و راه‌اندازی آن را به صورت شخصی تامین می‌کند. او می‌گوید انتظاری برای سود بردن از این مجموعه هم ندارد، و درآمدهایش را هم صرف توسعه‌ی برنامه‌ها خواهد کرد. اما این یک طرف قضیه است. او می‌داند که به حمایت و کمک نهادها و ادارات مختلفی که در این زمینه‌ها دخیل‌اند، نیاز دارد: «حتما به کمک نهادها و ادارات نیاز دارم، مخصوصا در بحث مجوزها. انتظار دارم این نکته را در نظر داشته باشند که من یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی در زمینه‌ی فرهنگی و اجتماعی هستم، و قصد کارآفرینی دارم و در آینده برای چندین نفر اشتغال ایجاد می‌کنم. امیدوارم تمام افراد و نهادهایی که در این زمینه‌ها دخیل هستند، در این راه به من کمک کنند. ما محدوده‌ی عرف و قانون را می‌شناسیم و آنها را رعایت می‌کنیم، و نمی‌خواهیم در راهی که می‌رویم، سدی ایجاد شود.»

بدین‌ ترتیب، خانه‌ی رسولی‌نژاد با نام جدید «مجموعه فرهنگی گردشگری چل‌پسین» در کنار خانه‌ی تاریخی علی‌پور (اینجا) و خانه سعادت، سومین خانه‌ای است که توجه‌ فرهنگ‌دوستان و گردشگران شهر و منطقه را به بافت قدیم گراش جلب می‌کند؛ چل‌پسینی که قرار است نسیم فرهنگ را برای مردم، به‌خصوص زنان و کودکان، به ارمغان بیاورد.